تاریخچه دارایی در ایران

 
از دوره حکومت هخامنشیان ایرانیان برای دریافت مالیات وامورمالی کشور تشکیلات خاصی داشتند . در زمان ساسانیان اخذ مالیات صورت کاملتری به خود گرفت وسه نوع مالیات به نام های اراضی ، سرشماری وسرانه دریافت میشد . پس از تسلط اعراب بر ایران ، در زمان حجاج بن یوسف ثقفی دفاتر مالیاتی ازفارسی به عربی درآمد ودوره سلجوقی با دستور عبدالملک کندری وزیر طغرل مجددا به فارسی برگردانده شد .
در زمان سلطنت صفویه تجارت خارجی ودرآمد گمرکی به بخش مالیات اضافه و در دوره افشاریان گسترش بیشتری یافت . در دوره قاجاریه وضع مالی کشور به واسطه جنگ ها ، مسافرت ها وضعف پادشاهان رو به رکود گذاشت وبا زحمات طاقت فرسای امیرکبیر گام های سودمندی برداشته وبرای وصول ، نگهداری و مصرف خزانه مقررات جدیدی وضع گردید .
قبل از مشروطیت ، شاهان تمام درآمدها وعواید کشور را دراختیارداشته وتمام مخارج نیز به فرمان وتصویب شخص شاه صورت می گرفت . درآن زمان مردم صاحبمجلس وپارلمان نبودند وشاه ، شخصی به نام وزیر دفتر (وزیر مالیه) را مامور میکرد تابودجه کشور را تنظیم کند .
در هر استان مسئول هر کتابچه در مرکز یک مستوفی بود . این مستوفیان عده ای کارمند داشتند که آنان را میرزا قلم دان می گفتند و رییس مستوفی ها را مستوفی الممالک می گفتند که همان وزیر مالیه بود .
با انقلاب مشروطه در سال 1285 اولین کابینه قانونی تشکیل وناصرالملک بعنوان نخستین وزیر مالیهاز مجلس شورای ملی رای اعتماد گرفت . وی با همان روال سابق ادامه کار داده وبهدستور وی محل کنونی رادیو تهران که محل اداره گمرک بود به وزارت مالیه اختصاص یافت .
در سال 1289 ادارات هفتگانه وزارت مالیه تصویب وتشکیل گردید ومهمترین اداراتدر آن زمان خزانه داری کل ، گمرک ووصول عایدات بود . پس از مدتی محل وزارت مالیه بهپارک اتابک ، محل کنونی سفارت شوروی سابق انتقال یافت .
مطابق قانون در سال 1294وزارت مالیه به 9 اداره تقسیم گردید که عبارت بودند از : دایره وزارتی ، تشخیصعایدات وخالصه جات ومسکوکات ، خزانه داری کل ودیون عمومی ووظایف ، گمرکات ، محاکماتمالیه، کمیسیون تطبیق حوالجات ، پرسنل وملزومات ومجلس مشاور عالی برای محاکماتاداری . از سال 1300 به بعد دگرگونی های زیادی در وزارت مالیه رخ داد ، از جملهاینکه حدود چهل شرکت دولتی تاسیس وبعدا منحل گردید ند و سازمان به دوقسمت مالیواقتصادی تقسیم وبوسیله دو معاون وهفت مدیر اداره می گردید ونیز در سال 1329 سازمانوزارت دارایی با تقلیل ادارات مورد تصویب قرار گرفت .
وبالاخره در سال 1353قانون تشکیل وزارت اموراقتصادی ودارایی با شش ماده به تصویب مجلس شورای ملی رسید .